Drinkwater
Je draait de kraan open en er komt lekker, helder water uit. Heerlijk, maar waar komt dat water eigenlijk vandaan?
Het antwoord op deze vraag is bijzonder. Zolang de aarde bestaat, is er al dezelfde hoeveelheid water. Dat blijft maar rondgaan in een kringloop. Het water uit de kraan is dus op doortocht. Als water verhalen zou kunnen vertellen zou het een spannend boek worden. Het water dat jij drinkt zat misschien wel in een rivier waaruit dinosaurussen dronken. Of in de veldfles van Napoleon.
Goed om hier eens bij stil te staan met je kinderen. Laat ze zich maar lekker verwonderen als je ze bijvoorbeeld vraagt 'hoe komt ons water eigenlijk in de kraan?' Geef ze na een goed gesprek een vel papier met potloden en laat ze hun gedachten maar verbeelden op een mooie tekening.
Gesprek
Gesprek aan tafel of terwijl je de kraan opendraait.
Leuke vragen om te bespreken:
- Hoe komt het water in de kraan?
- Kan water opraken?
- Waar gebruiken we allemaal water voor in huis? Maak samen een lijstje.
- Hoeveel kranen hebben we in huis? Het zijn er meer dan je denkt! Eerst even raden. Hoeveel denk je dat er zijn? Daarna op zoek en tellen!
- Waar komt het water het huis binnen? Samen kunnen jullie op zoek naar de watermeter.
- Zullen we op de watermeter gaan bijhouden hoeveel liter water we gebruiken op een dag? En waarom is het de ene dag meer dan de andere?
- Kun je waterleidingen zien lopen in huis? Waar zitten ze achter de muur? Maak daar maar eens een tekening van (alsof je door de muur kijkt).
- Wie heeft die leidingen daar aangelegd?
- Hoe heet jullie drinkwaterbedrijf? Hoeveel betalen jullie per maand aan hen? Hier kun je uitzoeken hoe groot hun gebied is waar ze het drinkwater verzorgen.
- Drinken jullie oppervlaktewater (uit een rivier of meer) of water uit de grond? Hoe maakt jullie drinkwaterbedrijf dat water schoon?
- Water valt van zichzelf altijd naar beneden. Hoe komt het dan in de kraan op driehoog of op zolder?
- Het water gaat rond in de waterkringloop? Hoe ziet die kringloop eruit? Maak er een tekening van.
- Waarom moeten wij in ons waterrijke Nederland toch zuinig zijn met water?
Voor antwoorden op deze vragen kun je het Wonderwelboek raadplegen dat je op deze site kunt downloaden. Maar geef je kinderen niet te snel antwoord. Dan kunnen zij hun eigen gedachten formuleren.
Thuis doen
Bij de drinkwatervoorziening zijn de waterdruk en de zwaartekracht natuurkrachten waar mensen al lang mee spelen. Want hoe krijgen mensen water dat altijd uit zichzelf van hoog naar laag wil toch omhoog naar de zolder of een etage op driehoog? Met dit waterdruk proefje speel je met de waterdruk en de zwaartekracht.
En bedenk dat als een proefje niet gelijk lukt dat niet het einde is maar een begin. Een begin om uit te zoeken en te proberen hoe het proefje wel kan lukken. Daar worden kinderen creatief van en trots als het proefje het doet.
Benodigdheden
- Petfles
- 2 flinke spijkers
- Hamer
- Teiltje
Vul de petfles met water en draai de dop er op. Leg de fles op zijn kant en sla ongeveer 2 centimeter van de onderkant een spijker in de fles. Dan sla je zeg 5 centimeter van de bovenkant een spijker in de fles. Zet de fles rechtop, plaats een teiltje en trek de spijkers er tegelijk uit. Wat zie je gebeuren? Hoe denk je dat dat komt?
Vroeger gebruikten mensen vaak watertorens om druk op te bouwen en zo water omhoog naar de zolder of een hogere etage te brengen. Kijk maar eens op bladzijde 17 van het boek en neem een duik in de geschiedenis. Tegenwoordig brengen sterke pompen het water naar de huizen en omhoog.
- Op bladzijde 31 van het Wonderwel boek staat een leuk proefje om met een lege tandpastatube een pompje te knutselen. Krijg jij hiermee het water van laag naar hoog?
- Boots de waterkringloop na met het proefje van zout naar zoet water. Kijk hier onder programma naar het proefje en download het.
- Een wonderbaarlijke natuurkracht bij water is haar oppervlaktespanning. Om daar mee te spelen kun je dit proefje doen of deze van de druppelmunt. Spannend hoor.
- Er zijn nog veel meer leuke proefjes met water om thuis te doen. Kijk maar eens hier. Of op de website van jullie drinkwaterbedrijf.
- Zoek de watermeter op en houd een week lang elke dag rond dezelfde tijd de waterstand bij. Maak een lijstje. Waarom hebben we de ene dag meer water verbruikt dan de andere?

- Ga samen water besparen! Vul bijvoorbeeld eens een emmer tijdens het regenen of onder de douche. Deze volle emmer kun je gebruiken om de wc door te spoelen. Wil je meer tips om water te besparen, kijk dan op de website van Milieu Centraal hoe dat kan.
- Zoek eens een oude kraan op en haal die uit elkaar. Hoe werkt die?
- Met kleuters is het leuk om mooie kroontjes te tekenen en die op te hangen boven alle kranen in huis. Hoera voor de kraan!
Met oudere kinderen kun je nagaan hoe de drinkwatervoorziening eruitziet in andere landen. - Maak een eigen Wonderwelkaart met daarop locaties waar de voorzieningen vandaan komen en naartoe gaan. Pak een groot vel papier en teken jullie huis in het midden. Waar komt jullie drinkwater vandaan? Teken het waterwingebied op de kaart. Hier een voorbeeldkaart voor Amsterdam.
- Maak een Wonderwel bedankkaartje voor mensen die werken in de drinkwatervoorziening en stuur het op. Je kunt denken aan een installateur die net de waterleiding heeft gerepareerd, of het water in jullie nieuwe badkamer heeft aangelegd. Je kunt ook denken aan het drinkwaterbedrijf dat zorgt voor jullie drinkwater. Op de website van Vewin kun je vinden naar welk bedrijf jullie het bedankkaartje kunnen sturen.
Filmpjes
Drinkwater schoonmaken
Hier kun je zien welke lange weg het water gaat voordat het lekker helder
uit onze kraan komt. Een bijzonder proces waar mensen elke dag hard
mee bezig zijn.
Drinkwater in de Middeleeuwen
Dit filmpje laat zien dat schoon drinkwater niet vanzelfsprekend is. Zeker
als we in de stad met steeds meer mensen gaan wonen.
Waterdruk
Hier kun je zien hoe door waterdruk water naar onze huizen stroomt. Ook
naar de hogere etages in de stad en naar de zolder.
De loodgieter
Hoe leuk het is om ook met je handen in de techniek te werken, zie je in dit
filmpje. En in de toekomst hebben we steeds meer technici nodig!
Erop uit
Op vewin.nl kun je uitzoeken welk waterbedrijf bij jullie het water thuisbrengt. Vewin staat voor Vereniging van waterbedrijven in Nederland.
Op de website van jullie drinkwaterbedrijf vind je locaties om te bezoeken of activiteiten voor het publiek, volwassenen en kinderen. Waterwingebieden zijn vaak mooie natuurgebieden waar je prachtige wandelingen en fietstochten kunt maken. Leuk om te bedenken dat daar jullie kraanwater vandaan komt.